تغذیه مناسب در بیماری های التهابی روده

بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دو شکل عمده بیماری های التهابی روده هستند. هر دوی این بیماری ها به نسبت نادر هستند. کرون حدود 130 مورد و کولیت اولسراتیو حدود 100 مورد از هر صدهزار نفر می باشد. شیوع این بیماری ها بیشتر در بیماران 15-30 ساله می باشد اما در برخی ممکن است در سنهای بالاتر نیز دیده شود. و نسبت ابتلا در هر دو جنس مرد و زن به یک اندازه است. هر دو بیماری برخی علائم مشترک از جمله اسهال، کاهش وزن، سوءتغذیه، عدم تحمل مواد غذایی، کم خونی، تظاهرات پوستی، کبدی و مفصلی دارند. بیماری کرون ممکن است هر قسمتی از دستگاه گوارش از دهان تا مقعد را در بربگیرد ولی در 50-60 درصد موارد ایلئوم و کولون درگیر می شوند. درگیری مخاط در بیماری کرون عمیق تر است و تمام لایه های مخاط را در برمیگیرد ولی در کولیت اولسراتیو محدود به مخاط می شود.
 
در این مقاله بیشتر به شرح بیماری کولیت اولسراتیو می پردازیم.

کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی شونده) نوعی بیماری التهابی روده است که می ­تواند باعث ناراحتی های دوره­ ای در شکم، اسهال و از بین رفتن اشتها شود. پزشکان هنوز علت دقیق این بیماری را نمی دانند. اما تصور می کنند این بیماری با عوامل محیطی، رژیم های افراطی، سبک زندگی و ژنتیک ارتباط دارد. خوشبختانه، فرد مبتلا به این عارضه می ­تواند با خوردن یا پرهیز از غذاهای خاص این مشکل را مدیریت کند. باید گفت که برای افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو رژیم غذایی واحدی وجود ندارد، ولی با کمی آزمون و خطا می­ توان غذاهای کاهش دهنده علائم و به عکس غذاهایی که این بیماری را تشدید می­ کنند را شناخت.
در این مقاله اطالاعاتی در مورد مواد غذایی مفید و باید و نبایدهای غذایی در این بیماری داده می­ شود.

مواد غذایی مفید در بیماری کولیت اولسراتیو

افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو باید از غذاهایی استفاده کنند که مقدار قابل توجهی پتاسیم، فولات،روی، منیزیم، کلسیم و آهن، ویتامین B6، B12  داشته باشد.
نیاز به پروئتین در این بیماران افزایش می یابد که بستگی به شدت و مرحله بیماری و حفظ تعادل مثبت نیتروژن توسط متخصص تغذیه معمولا بین 1/3 تا 1/5 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تنظیم می شود. بهتر است مصرف مکمل ها هم زیر نظر دکتر تغذیه باشد.
وعده های غذایی مکرر کم حجم بهتر از وعده های حجیم تحمل می شوند.
به طور کلی در این بیماری با توجه به شدت بیماری تحمل غذایی متفاوت می باشد. در زیر تعدادی از مواد غذایی مفید آورده می شود.
1- سیب:  سیب منبع خوبی از مواد مغذی است. با این وجود، فیبر زیاد و فروکتوز سیب ممکن است هضم آن را مشکل کرده و بروز بیماری را تشدید کند. بنابراین بهتر است مصرف این میوه در مقادیر مناسب صورت گیرد.

2- ماهی های چرب: ماهی هایی مانند سالمون حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که می ­تواند برای کاهش التهابات ناشی از کولیت اولتراسیو موثر باشد.

3- کدو حلوایی: کدو حلوایی  فیبر بالایی دارد که ممکن است به بدتر شدن شرایط بیماری دامن بزند. با این حال، به نظر می­ رسد برای برخی از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو مصرف کدو حلوایی مفید بوده. بنابراین بهتر است در این مورد سعی و خطا داشته باشید. و ببینید اثر این ماده غذایی در بدن شما چگونه است.

4- برخی غذاهای تخمیر شده: از جمله غذاهای تخمیر شده می­ توان به ماستهای پروبیوتیک اشاره کرد. باکتریهای "خوب" موجود در این ماست ها می توانند به هضم غذا کمک کنند. برخی مطالعات نشان داده ­اند که استفاده روزمره از پروبیوتیک ­ها می تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.

5- دانه های تصفیه شده: بهتر است ماکارونی، نان و غلات تهیه شده از دانه های تصفیه شده را میل کنید. هضم غلات کامل (همراه با سبوس) سخت ­تر است. تولیدکنندگان بسیاری از نان های سفید و محصولات حاوی غلات این مواد غذایی را با انواع ویتامینها غنی می­ کنند.

6- تخم مرغ: تخم مرغ چندین ماده مغذی اساسی از جمله اسیدهای چرب امگا 3 را در خود جای داده است. بنابراین هضم تخم مرغ آسان است و می تواند برای کاهش علائم بیماری مفید باشد.

7- بلغور جو دوسر: جو دوسر یک گزینه مناسب برای افراد مبتلا به این بیماری است. چراکه نسبت به گندم و جو دارای هضم آسانتری است.

8- آووکادو: آووکادو میوه ای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است و همانطور که در بالا اشاره کردیم این اسید چرب برای کاهش علائم این بیماری مناسب می­باشد.

9- مایعات فراوان: افراد با شرایطی مانند کولیت اولسراتیو ممکن است نیاز به نوشیدن مایعات اضافی داشته باشند، زیرا اسهال که از علائم رایج این بیماری است می تواند منجر به کم آبی بدن شود.

در هنگام بروز این بیماری چه مواد غذایی را مصرف نکنیم؟

1- کافئین: اگرچه اطلاعات زیادی در مورد تأثیر کافئین بر علائم کولیت اولسراتیو وجود ندارد، در یک نظرسنجی در سال 2013 بر روی 442 نفر، مشخص شد که 22٪ از افراد مبتلا به این بیماری، با مصرف کافئین شرایط بدتری را تجربه می کردند. کافئین عمدتا در چای و قهوه به وفور یافت می­ شود.

2- محصولات لبنی: در حالی که این ترکیبات برای تمام مبتلایان به کولیت اولسراتیو مشکل ساز نیست، اما در بیشتر مواقع می توانند باعث بروز علائم در افراد شوند. افرادی که عدم تحمل لاکتوز نیز دارند، باید از مصرف لبنیات خودداری کنند.

3- نوشیدنی­های گازدار: بعضی از نوشابه ها و آبجوها حاوی کربناتی هستند که می توانند دستگاه گوارش را تحریک کرده و باعث ایجاد گاز شوند. بسیاری از نوشیدنی های گازدار حاوی قند، کافئین یا شیرین کننده­ های مصنوعی نیز بوده که می تواند باعث بروز علائم این بیماری شود.

4- غذاهای پر فیبر: این ترکیبات شامل لوبیا، میوه، غلات سبوس دار، انواع توت ها، نخود فرنگی و سایر حبوبات است. این ترکیبات ممکن است تعداد حرکات روده، میزان گاز روده و شدت گرفتگی شکم را افزایش دهند.

5- سیب زمینی: سیب زمینی حاوی گلیکوکالوآلوئیدها هستند که ممکن است یکپارچگی غشای سلولی روده را مختل کند. این ماده در پوسته های سیب زمینی سرخ شده و چیپس بیشتر از سیب زمینی پخته شده یا آب پز پدید می آید.

6- غذاهایی که حاوی گوگرد یا سولفیت هستند: این ماده معدنی باعث می شود روده فرد گاز اضافی تولید کند. برخی از این غذاها شامل آبجو، شراب ، بادام، سویا، ماکارونی گندم، نان، بادام زمینی و کشمش است.

7- الکل: مصرف الکل می تواند باعث نفخ ، اسهال و گاز شود.

8-غذاهای پرچرب: چربی زیادی که در گوشت یا دیگر مواد غذایی وجود دارد، هضم غذا را مشکل کرده و بروز علائم بیماری را افزایش می ­دهد.

مطالعه موارد زیر نیز به شما توصیه می شود: