8 عارضه کاهش وزن سریع در مدت زمان کوتاه

ممکن است خیلی از افراد که دارای اضافه وزن هستند با سرچ در اینترنت و گرفتن رژیم هایی مثل رژیم های تک خوری، رژیم کانادایی و  یا رژیم حذف کربوهیدرات ها و ...، یا مراجعه به دکتر تغذیه درخواست رژیمهایی مثل رژیم کتوژنیک، رژیم اتکینز و ... داشته باشند که در مدت زمان کوتاه بتوانند وزن زیادی را کم کنند. شاید پیروی از رژیم‏های شدید و سخت در کوتاه مدت منجر به کاهش وزن بیشتر و سریع تری از رژیم های اصولی بشود و عدد ترازو سریع تر اعداد پایین تری را نشان دهد، اما باید به مسئله‏ ی دیگری هم توجه شود. اینکه در ساختار بدن چه تغییراتی ایجاد شده است و کاهش چه چیزی باعث کاهش وزن شده‏ است. در این زمینه تحقیقات مختلفی صورت گرفته است و تاثیر رژیم‏های غذایی بر ترکیب بدن (Body Composition) را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که رژیم‏های کاهش وزن اصولی ، بیشتر باعث کاهش بافت چربی می شوند، در حالی که بیشتر کاهش وزن در رژیم‏های سخت و کاهش وزنهای سریع، به علت از دست دادن آب و عضله بدن است. این موضوع نشان می ‏دهد که علیرغم کاهش وزن سریع در رژیم‏های سخت، این رژیم‏ها نتیجه‏ ی ضعیف‏تری نسبت به رژیم‏های اصولی دارد و حتی باعث آسیب به بخش‏ها و اندام‏های مختلف بدن هم می‏ شوند.

در زیر به بعضی از عوارض کاهش وزن سریع و غیراصولی اشاره می ‏شود.

1- عوارض پوستی

پوست گسترده‏ ترین اندام بدن است و کل سطح بدن رو پوشانده است و به تدریج با رشد بدن، این اندام هم بزرگ می‏ شود. اضافه وزن باعث می‏ شود که پوست بدن کشیده شود تا بتواند سطح بزرگتری را برای ذخیره سلول‏های چربی فراهم کند. در اثر کاهش وزن، بدن به پوست اضافی نیازی ندارد و به تدریج شروع به حذف سلول‏های اضافی پوست می ‏کند اما هنگامی که کاهش وزن بسیار سریع اتفاق بیافتد بدن قادر به حذف پوست اضافه نیست و این پوست‏های اضافه حالت آویزان وشل پیدا می ‏کنند.
 

2- ریزش و نازک شدن مو

رژیم‏های غذایی سخت و غیراصولی، انرژی کمی برای بدن فرد تامین می‏ کنند. به طور معمول مصرف کمتر از 1800 کیلوکالری در روز برای مردان و کمتر از 1200 کالری برای زنان، فرد را در خطر کمبود موادغذایی مختلفی از جمله ویتامین‏ها و مواد معدنی قرار می‏ دهد. رژیم‏هایی که کمتر از 750 کیلوکالری انرژی در روز برای فرد تامین می‏ کنند احتمال سوء تغذیه را به میزان بالایی افزایش می‏ دهند. کمبود مواد مغذی علاوه بر اختلال در متابولیسم بدن، باعث مشکلات دیگری مثل ریزش مو و از دست دادن مو می‏ شود. مواد معدنی مانند آهن، روی و منیزیم و انواع ویتامین های گروه B و ویتامین C برای رویش مو و حفظ ساختار مو ضروری هستند. رژیم‏های کاهش وزن سریع با کالری پایین یا حذف بعضی از گروه های غذایی، اغلب منجر به کمبود این ریزمغذی‏ ها شده و در نهایت منجر به ریزش مو شدید و گاهی غیرقابل جبران می شوند.
 

بیشتر بدانیم: 10 رژیم لاغری محبوب در دنیا

 

3- اختلالات هورمونی

بافت چربی یکی از بافت‏های بدن است که وظیفه‏ ی تولید بعضی از هورمون‏ها را در بدن برعهده دارد. اگر کاهش شدید در بافت چربی در مدت زمان کوتاهی ایجاد شود، بدن قادر به هماهنگ کردن تغییرات هورمونی نخواهد بود و این موضوع منجر به اختلال در فعالیت‏های هورمونی می‏ شود. این تغییرات بسیار گسترده هستند و آسیب‏های جدی به بدن وارد می ‏کنند. علاوه بر این موارد کاهش شدید انرژی باعث اختلال در سایر غدد ترشح کننده هورمون مثل هیپوفیز، تیروئید و غدد جنسی می ‏شود. رژیم‏هایی که با کاهش شدید انرژی طراحی می‏ شوند ممکن است منجر به قطع قاعدگی در خانم‏ها و اختلال در سیکل ماهیانه بشوند که همه این موارد از عوارض کاهش وزن سریع و غیراصولی به علت تغییر در فعالیت هورمونی در بدن است.
 

4- از دست دادن توده‏ ی عضلانی

بدن در اثر کاهش وزن هم بافت چربی و هم بافت عضلانی از دست می‏ دهد که در رژیم‏های معمولی، کاهش توده عضلانی زیاد نیست و بدن بیشتر بافت چربی از دست می‏ دهد، اما در اثر کاهش وزن سریع و غیر اصولی، بدن ممکن است توده‏ ی عضلانی زیادی از دست بدهد و این موضوع در بعضی موارد می‏ تواند عامل اصلی کاهش وزن باشد چرا که وزن توده عضلانی از وزن بافت چربی بیشتر است.
 

بیشتر بدانیم: لاغری موضعی با دستگاه

 

5- اختلالات گوارشی

اختلالات مختلف ایجاد شده در دستگاه گوارش می‏ توانند از شدیدترین عوارض کاهش وزن غیراصولی باشند و آسیب‏های جدی به دستگاه گوارش وارد کنند. دستگاه گوارش هم مانند سایر دستگاه‏های بدن برای فعالیت نیاز به انرژی دارد و بیشتر سلول‏های دستگاه گوارش، برخلاف سایر سلول‏های بدن انرژی را به طور مستقیم از موادغذایی که وارد آن‏ها می‏ شوند جذب می‏ کنند. کاهش ناگهانی انرژی دریافتی بدن منجر به تغییر روند فعالیت‏های معمولی دستگاه گوارش می‏شود که نتایج زیانباری دارد. یبوست یکی از عوارضی است که در دستگاه گوارش به علت کاهش شدید انرژی دریافتی و کاهش مصرف فیبرهای غذایی ایجاد می‏ شود. دستگاه گوارش وظیفه ترشح هورمون‏های مختلفی را بر عهده دارد و اختلال در فعالیت‏های دستگاه گوارش باعث اختلالات سیستم های مختلفی می‏ شود.
 

 6- ایجاد سنگ کیسه صفرا

کاهش ناگهانی انرژی دریافتی باعث می ‏شود که کیسه صفرا نتواند به صورت منظم صفرا را به درون روده تخلیه کند و این باعث تجمع مقادیر بیش از حد صفرا در داخل کیسه صفرا شده و در نهایت تجمع صفرا منجر به رسوب آن و ایجاد سنگ‏های صفراوی می‏شود. این سنگ‏ها شاید پس از یک رژیم ‏غذایی شدید تشخیص داده نشوند اما معمولا در اثر سایر بیماری‏ها خود را آشکار می‏ کنند.
 

بیشتر بدانیم: استفاده از تکنیک های روانشناسی در کاهش وزن

 

7- اختلال در سیستم ایمنی بدن

کمبود انرژی و قند در بدن که از عوارض کاهش شدید انرژی دریافتی است، باعث ترشح‏ هورمون‏های استرس می‏ شوند و این موضوع باعث تضعیف سیستم ایمنی می‏ شود. علاوه بر این، رژیم‏های کاهش وزن غیر اصولی معمولا منجر به کمبود ریز مغذی‏ها شده که این مسئله هم باعث تضعیف سیستم ایمنی می‏شود.
 

8-عوارض دیگر

پیروی از رژیم‏های کاهش وزن غیر اصولی، باعث اختلال در فعالیت‏های مختلفی در بدن می‏شود که مانند یک زنجیره عمل می‏ کنند و یکدیگر را تحت تاثیر قرار می ‏دهند. علاوه بر موارد گفته شده، مشکلات روانی ناشی از کمبود مواد غذایی مانند پرخاشگری و عوارض فیزیکی مختلفی مثل خستگی مزمن و گیجی از عوارض کاهش وزن سریع و غیراصولی هستند.
در نتیجه برای اینکه دچار این مشکلات نشوید بهتر است زیر نظر یک متخصص تغذیه خوب وزن کم کنید تا به عوارض ذکر شده دچار نشوید.

مطالبی که مطالعه آنها توصیه می شود:

7 روش تقویت اراده در مسیر کاهش وزن
رژیم ورزشی قبل، بعد و حین ورزش
رژیم لاغری به روش دکتر مرادی
آشنایی با سلولیت و راه های درمان آن