رژیم اتکینز، یکی از انواع رژیم لاغری محسوب می شود که دارای کربوهیدرات بسیار پایین می باشد و توسط بعضی از کلینیک های لاغری برای کاهش وزن پیشنهاد می گردد. این رژیم ابتدا توسط دکتر رابرت اتکینز طراحی شد و در سال 1972 کتاب او پرفروشترین کتاب سال شد. از آن زمان این رژیم در سراسرجهان منتشر شد. طرفداران این رژیم لاغری ادعا می کنند افراد می توانند پروتئین و چربی به هر اندازه که دوست دارند مصرف کنند و در عین حال وزن خود را کاهش دهند. طی سالهای گذشته بیش از 20 مطالعه نشان داده اند که رژیم کم کربوهیدرات بدون نیاز به شمارش کالری برای کاهش وزن موثر هستند.
رژیم لاغری دکتر اتکینز به 4 مرحله مختلف تقسیم می شود: فاز 1(القاء) : در این مرحله به مدت 2هفته باید زیر 20 گرم کربوهیدرات مصرف شود. خوردن پروتیین با چربی بالا و سبزیجات برگ سبز آزاد است. در این مرحله کاهش وزن سریع دیده می شود. در این مرحله سخت، شما باید تقریباً تمام کربوهیدرات ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید، روزانه فقط 20 گرم کربوهیدرات خالص، آن هم عمدتا از سبزیجات مانند مارچوبه، کلم بروکلی، کرفس، خیار، لوبیا سبز و فلفل می توانید مصرف کنید. در صورتی که در رژیم های معمولی 45 تا 65 درصد کالری روزانه خود را از کربوهیدرات ها دریافت می کنید، در این رژیم فقط حدود 10 درصد از رژیم را کربوهیدرات تشکیل می دهد. شما باید در هر وعده غذایی از پروتئینها مانند ماهی و صدف، مرغ، گوشت، تخم مرغ و پنیر بخورید. نیازی به محدود کردن روغن و چربی ها ندارید، اما نمی توانید بیشتر میوه ها، نان، پاستا، دانه، آجیل یا الکل داشته باشید، و در طول روز باید هشت لیوان آب بنوشید. فاز 2 (متعادل سازی): در این مرحله به آرامی آجیل، سبزیجات کم کربوهیدرات، و مقدار کمی میوه به رژیم غذایی اضافه می شود. این مواد غذایی باید به تدریج به برنامه غذایی اضافه شود. 25 گرم در هفته اول فاز 2 و 30 گرم در هفته دوم و هفته های بعد تا زمانی که وزن خود را کم می کند. فاز3 (تنظیم دقیق): این مرحله زمانی است که فرد به وزن هدف خود نزدیک می شود و مجاز است که مقدار بیشتری کربوهیدرات به رژیم غذایی خود اضافه کند. فاز 4 (حفظ و نگهداری): در این مرحله که فرد به وزن ایده آل رسیده است بسیاری از کربوهیدرات های سالم می تواند به برنامه غذایی اضافه شود و در بعضی از مراکز و کلینیک هایی لاغری این مرحله را حذف می کنند و از ابتدا مقدار زیادی از سبزیجات و میوه ها را در برنامه غذایی قرار می دهند. ولی در بعضی دیگر از برنامه های رژیم لاغری، متخصص ترجیح می دهد که فرد به طور نامحدود در مرحله اول بماند. این رژیم به عنوان رژیم کتوژنیک معروف است.
غذاهایی که مصرف آنها در رژیم اتکینز ممنوع است: - قندهای ساده مثل شکر، نوشابه، آبمیوه، کیک، آب نبات، بستنی و غیره - غلات ( گندم، جو، برنج، چاودار و...) - روغنهای گیاهی: روغن سویا، روغن ذرت، روغن کلزا - غذاهای رژیمی و کم چرب - سبزیجاتی که کربوهیدرات بالا دارند مثل هویج و سیب زمینی - میوه های با کربوهیدرات بالا مثل موز، سیب، گلابی و انگور - حبوبات : مثل عدس، لوبیا، نخود و غیره
غذاهایی که مصرف آنها در رژیم اتکینز مجاز است: -گوشت مثل گوشت گاو، مرغ - غذاهای دریایی مثل ماهی، میگو،... - تخم مرغ - آووکادوو - محصولات پرچرب - سبزیجات کم کربوهیدرات مثل کلم، اسفناج، کلم بروکلی و... - آجیل و دانه ها مثل بادام، گردو، بادام زمینی و... - چربیهای سالم: مثل روغن زیتون، آووکادوو
رژیم اتکینزچگونه عمل می کند؟ هنگامی که فرد از رژیم اتکینز استفاده می کند، متابولیسم بدن او از سوختن گلوکز یا قند به سوزاندن چربی تغییر می کند که این سوئیچینگ، کتوز نام دارد. با کم کردن شدید کربوهیدرات ها، سطح گلوکز خون پایین می آید در نتیجه سطح انسولین نیز کم می شود. در این مرحله کتوز رخ می دهد به عبارت دیگر، وقتی سطح گلوکز خون پایین است، بدن از ذخایر چربی به عنوان منبع انرژی استفاده می کند.
خطرات رژیم لاغری اتکینز در رژیم اتکینز کاهش شدید کربوهیدرات ها در فاز اولیه برنامه می تواند منجر به عوارض جانبی زیر شود: - سردرد - ضعف - خستگی - یبوست -کاهش ایمنی بدن و خطر ابتلا به بیماریها مثل سرماخوردگی علاوه براین : رژیمهایی که کربوهیدرات را بسیار محدود می کنند کمبود مواد مغذی ایجاد می شود. و دیده شده که وقتی فرد کربوهیدرات برنامه خود را افزایش می دهد این مشکلات برطرف می شود. محدود کردن شدید کربوهیدرات به کمتر از 20 گرم در روز ( مقداری که برای مرحله 1 توصیه می شود) می تواند به کتوز منجر شود که عامل اصلی کاهش وزن می باشد. عوارض جانبی کتوز تهوع، سردرد، خستگی ذهنی و بوی بد دهان می باشد.
توصیه مهم: این رژیم لاغری برای همه افراد مناسب نیست. به عنوان مثال اگر داروی دیورتیک، داروی انسولین یا داروهای دیگر استفاده می کنید یا بیماری کلیوی دارید حتما قبل از گرفتن رژیم با دکتر تغذیه مشورت کنید. البته باید گفت که بسیاری از متخصص های تغذیه با این رژیم مخالف هستند، زیرا این رژیم لاغری متعادل نیست و بدن شما را دچار کمبود بسیاری از مواد مغذی می کند. بهترین رژیم لاغری این است که بدن شما در حالی که تمام مواد مغذی را دریافت می کند بتواند از چربیهای اضافی به عنوان سوخت استفاده کند.
