خواص زنجبیل
دکتر معصومه مرادی-دکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی آشنایی با خواص زنجبیل، گیاه شفابخش
در سالهای اخیر، توجه محققان به استفاده از ترکیبات طبیعی گیاهان به منظور پیشگیری و یا درمان بیماریهای مختلف جلب شده است. در این میان، یکی از گیاهان بسیار پرکاربرد و پرطرفدار زنجبیل است. این گیاه سرشار از ترکیبات دارویی فنلی و فلاونوئیدی بوده که تاثیرات فوق العاده این گیاه را سبب میشوند. زنجبیل بوی تندی دارد که ناشی از ترکیبات معروف آن یعنی جینجرول، شوآگول و زینجرون و همچنین روغنهای فرار است. جالب است بدانید که این گیاه در قدیم در جنگها به عنوان ماده محرک استفاده می شده است.
در ادامه به برخی از مهمترین خواص زنجبیل اشاره می کنیم.
1- کمک به کاهش وزن و درمان چاقی مطالعات نشان میدهد که زنجبیل تاثیرات مطلوبی بر کاهش وزن دارد. به عنوان مثال، یک تحقیق نشان داده است که خوردن عصاره زنجبیل به کاهش وزن و چربی خون موشهای تحت رژیم چاقی کمک محسوسی کرده است. مصرف عصاره زنجبیل به افزایش کاتابولیسم چربی ماهیچه های اسکلتی و مصرف انرژی آن می انجامد. به طور ویژه، 6-جینجرول یکی از موثرترین ترکیبات موجود در زنجبیل بر روی فعالیت و سنتز آنزیمهای دخیل در متابولیسم چربی است. به علاوه، 6-جینجرول فعالیت آمیلاز و لیپاز پانکراس را مهار کرده و سبب کاهش چربی خون میشود. از دیگر تاثیرات 6-جینجرول بر چاقی میتوان به مهار تبدیل سلولهای پیش چربی به چربی، مهار تجزیه تری گلیسرید، مهار تجمع چربی و ... اشاره کرد. شوآگول نیز دیگر ترکیبی است که اثرات آن بر روند متابولیسم چربی کاملا اثبات شده است. بنابراین مصرف زنجبیل در حین رژیم لاغری ممکن است سرعت کاهش وزن را بهبود بخشد.
2- درمان دیابت
دیابت دارای دو شکل است.
دیابت نوع 1 که به دلیل تخریب سلولهای بتای پانکراس رخ می دهد که نتیجه آن کاهش ترشح هورمون انسولین است.
دیابت نوع 2 نیز به دلیل کاهش ترشح انسولین و یا مقاومت به انسولین ایجاد می شود. این شرایط باعث افزایش سطح انسولین خون و چربی خون بالا می شود. مطالعات نشان می دهد که عصاره زنجبیل اثرات مثبتی بر میزان گلوکز خون و گلوکاگون بافتی دارد. عصاره زنجبیل سبب افزایش فعالیت آنزیم گلیکولیتیک شده که نقش تجزیه گلوکز را بر عهده دارد. همچنین گفته می شود که 6-جینجرول با کاهش تنش اکسیداتیو مقاومت بدن به انسولین را کاهش می دهد.
3- بهبود بیماریهای قلبی عروقی
به طور کلی، بیماریهای قلبی عروقی با فاکتورهای خطری مانند بالا بودن کلسترول بد (LDL) و فشار خون، دیابت، التهاب، آترواسکلروز و چاقی ارتباط مستقیمی دارند. چندین مطالعه نشان داده است که مصرف زنجبیل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش می دهد. به این ترتیب که زنجبیل سبب کاهش تری گلیسرید و LDL خون می شود. همچنین شوآگول موجود در زنجبیل به واسطه ویژگیهای آنتی اکسیدانی و ضد التهابی از آترواسکلروز ناشی از LDL پیشگیری کرده و خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی را کاهش می دهد. اما در افراد مبتلا به فشار خون نباید مصرف شود چون باعث شدت بیماری می گردد.
4- بهبود کبد چرب غیر الکلی
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) به دلایل مختلف مانند چاقی، فشار خون بالا، تجمع چربی در کبد، تنش اکسیداتیو و التهابات به سرعت در حال شیوع است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که زنجبیل به بهبود NAFLD کمک می کند. 6-جینجرول با کاهش سایتوکینهای التهابی به کاهش استئاتوز کبدی و اختلالات متابولیک مرتبط با آن کمک می کند.
5- کاهش دردهای قاعدگی
نتایج تحقیقات نشان داده است که مصرف زنجبیل در کاهش دردهای ناشی از دیسمنوره (قاعدگی دردناک) اولیه در زنان موثر است. علت دیسمنوره اولیه افزایش ترکیباتی بنام پروستاگلاندین در خون در طی دوران قاعدگی است که باعث انقباض عضلات صاف رحمی و درد می شوند. زنجبیل به دلیل داشتن ترکیبات ضد التهاب در نهایت منجر به مهار سنتز پروستاگلاندین شده و دردهای رحمی را کاهش دهد.
6- درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
محققان نشان دادند که استفاده از زنجبیل باعث بهبود تخمدان پلی کیستیک (PCO) می شود. از آنجایی که عوامل افزایش دهنده میزان حساسیت به انسولین به بهبود این سندرم کمک می کند، لذا با توجه به اثرات ضد دیابتی و ضد چربی زنجبیل احتمالا این گیاه از این طریق اثر خود را بر PCO اعمال می کند.
7- بهبود انواع سرطان
یکی دیگر از خواص زنجبیل اثر کشندگی آن بر سلولهای سرطان پستان است و این کار را از طریق تحریک مرگ برنامه ریزی شده (آپوپتوزیس) سلولهای سرطانی انجام می دهد. در یک مطالعه اثرات مهاری جینجرول بر رشد سلولهای سرطانی کولون انسان گزارش شده است. همچنین اثر زنجبیل در مهار رشد سلولهای سرطان تخمدان موش و سلولهای کبدی نیز تایید شده است.
8- جوانسازی پوست
از دیگر خواص زنجبیل جوانسازی پوست است. زنجبیل دارای ترکیبات آنتی اکسیدان و ضد التهاب است. بنابراین می تواند در کاهش تولید رادیکالهای آزاد در بدن که نقش مهمی در پیری پوست دارد، موثر باشند. همچنین به دلیل افزایش میزان گردش خون به تغذیه پوست کمک کرده و در درمان سلولیت های پوستی و جای زخم نیز موثر است.
بیشتر بخوانیم:
بدن ما به چه مقدار آب نیاز دارد؟ چه راهکارهایی برای تثیت وزن پس از کاهش آن وجود دارد؟ 