روغن زیتون" و فواید آن

"روغن زیتون" از میوه درخت زیتون استخراج می‌شود و از اجزاء اصلی رژیم غذایی مدیترانه ای است. اگرچه این روغن مصارف درمانی، بهداشتی و آرایشی متعددی دارد و حتی گاهی به عنوان سوخت چراغ های سنتی مورد استفاده قرار می گیرد، اما کاربرد اصلی آن مصرف خوراکی است. روغن زیتون در ترکیب نان، پاستا، سس سالاد و به طور کلی در پخت و پز استفاده می‌شود و از پر طرفدارترین روغنهای خوراکی است. متخصص تغذیه فواید زیادی به این روغن نسبت می‌دهد و معتقد است که می‌تواند بدن را در برابر آسیبهای سلولی محافظت کند. آسیبهای سلولی دلیل پایه طیف وسیعی از بیماریهای مزمن محسوب می‌شوند. شما با خواندن این مقاله، با "روغن زیتون"، ویژگیها و فواید آن بیشتر آشنا خواهید شد.




"روغن زیتون" از میوه زیتون استخراج می‌شود

انواع روغن زیتون

جهت تولید "روغن زیتون" معمولا میوه زیتون را خرد و خمیر کرده، توسط سانتریفیوژ، روغن را از خمیر جدا می‌کنند. روغن استخراج شده از نظر میزان فرآوری و محتوای مواد مغذی درجه بندی می‌شود. درجات اصلی عبارتند از:
1- روغن زیتون تصفیه شده
2- روغن زیتون بکر
3- روغن زیتون فرابکر
روغن زیتون فرابکر کمتر از سایر درجات فرآوری می‌شود و سرشار از آنتی اکسیدان است. از این رو، سالم‌ترین نوع محسوب می‌شود.




کار‌برد اصلی روغن زیتون مصرف خوراکی است

خواص روغن زیتون

1- غنی از چربیهای تک اشباع:

روغن زیتون حاوی حدود 14% چربی اشباع شده و 11% چربی چند غیراشباع (مانند امگا 3 و امگا 6) است. اما 73% از کل محتوای آن را اسید اولئیک تشکیل می‌دهد. اسید اولئیک یک چربی تک غیر اشباع است و اثرات مفیدی در کاهش التهاب دارد.

2- غنی از آنتی اکسیدان:

روغن زیتون سرشار از آنتی اکسیدانهای قوی مانند اولئوسین و اولئوکانتال است که از لحاظ بیولوژیکی فعال هستند.

3- دارای اثرات ضد التهابی قوی:

اثرات ضد التهابی روغن زیتون در وهله اول به ترکیب اولئوکانتال مربوط می‌شود. خواص ضد التهابی این ماده مشابه داروی ایبوپروفن است. بعلاوه، اسید اولئیک نیز میزان نشانگرهای التهابی CRP را کاهش می‌دهد. آنتی اکسیدانهای موجود نیز توان این را دارند که برخی از ژنها و پروتئینهای ایجاد کننده التهاب را مهار کنند.

4- ویتامینها:

روغن زیتون همچنین حاوی ویتامینهای E و K است که اثرات مفید آن را مضاعف می‌کنند.

فواید مصرف "روغن زیتون"

1- کمک به سلامت سیستم قلبی عروقی:

مصرف روزانه دو قاشق غذاخوری "روغن زیتون" برای سلامت سیستم قلبی-عروقی مفید است. گفته می‌شود آنتی اکسیدانهای موجود در روغن زیتون فرابکر (پلی فنولها) بدن را در مقابل بیماریهای قلبی عروقی و تصلب شرایین محافظت می‌کنند. بعلاوه، مصرف این روغن می‌تواند بعضی از شاخصهای سندروم متابولیک (شامل التهاب، گلوکز خون، فشار خون، تری گلیسیرید خون، LDL و HDL) را بهبود بخشیده، از لخته شدن ناخواسته خون جلوگیری کند.

2- جلوگیری از سکته مغزی:

در برخی مطالعات گسترده، روغن زیتون به عنوان تنها منبع چربیهای تک غیر اشباعی موثر در کاهش خطر سکته و بیماریهای قلبی معرفی شده است.

3- مبارزه با بیماری آلزایمر:

مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که روغن زیتون در حذف پلاکهای بتا آمیلوئید در سلولهای مغز موثر است. تجمع بتا آمیلوئید با بیماری آلزایمر مرتبط است.

4- کاهش خطر دیابت نوع 2:

اثرات مفید روغن زیتون بر قند خون و حساسیت به انسولین در مطالعات مختلفی گزارش شده است. روغن موجود در رژیم غذایی مدیترانه ای خطر دیابت نوع 2 را تا بیشتر از 40% کم می‌کند.

5- خواص ضد سرطانی:

روغن زیتون منبع غنی آنتی اکسیدان است. از آنجا که آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکالهای آزاد به عنوان عامل اصلی سرطان شناخته شده است، مصرف این روغن می‌تواند در سرطان‌ها مفید باشد. شاهد این گفتار، شیوع کمتر بعضی از سرطانها در منطقه مدیترانه است. جایی که روغن زیتون عنصر مهمی در رژیم غذایی است. اسید اولئیک موجود در این روغن در برابر اکسیداسیون مقاوم است و رشد سلولهای سرطانی را در لوله آزمایش کند می‌کند.

6- درمان آرتریت روماتوئید:

بر اساس گزارشات موجود، مکمل روغن زیتون قادر به بهبود نشانگرهای التهابی و کاهش استرس اکسیداتیو در مبتلایان به آرتریت روماتوئید است. این روغن، مخصوصا اگر همراه با روغن ماهی مصرف شود، در کاهش درد و سفتی مفاصل صبحگاهی موثر است.

سایر موارد

بر اساس مطالعاتی که روی جوندگان انجام شده، روغن زیتون فرابکر می‌تواند سیستم عصبی را محافظت کرده، به بهبود افسردگی و اضطراب کمک کند. همچنین، برخی مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که نوع خالص آن در پیشگیری و ترمیم آسیب کبدی موثر است. بعلاوه، گزارش شده است که مصرف این روغن با تقویت ایمنی روده و سلامت آن، می‌تواند برای مبتلایان به کولیت و سایر بیماریهای التهابی روده مفید واقع شود. روغن زیتون دارای خواص آنتی باکتریال نیز هست. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که مصرف روغن زیتون فرا‌بکر می‌تواند هشت سویه باکتری هلیکوباکتر پیلوری معده را از بین ببرد. جالب توجه است که سه سویه این باکتریها به آنتی بیوتیکها مقاومند.




فواید روغن زیتون برای سلامتی انسان در مطالعات متعددی تایید شده است

مصارف زیبایی "روغن زیتون"

از روغن زیتون می‌توان به عنوان یک مراقبت کننده طبیعی پوست، به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد استفاده کرد. این روغن به حفظ رطوبت پوست، کاهش التهاب، بهبود زخم و آهسته کردن روند پیری کمک می‌کند.

"روغن زیتون" و کاهش وزن

بعضی پژوهشگران اظهار می‌دارند که رژیمهای غذایی که از "روغن زیتون" استفاده می کنند می‌توانند برای مدیریت وزن و حتی کاهش چربی بدن سودمند باشند. با این حال، باید همواره در نظر داشت که این روغن هم مانند سایر روغنها کالری بالایی دارد و بهتر است مصرف آن در حد اعتدال نگه داشته شود تا بتوان از فواید بالقوه آن استفاده حداکثری نمود.

"روغن زیتون" و پخت و پز

همانطور که گفته شد، "روغن زیتون" عمدتا از چربیهای تک غیر اشباعی تشکیل می‌شود. این چربیها در برابر اکسیداسیون مقاوم هستند و نقطه دود بالایی دارند. بنابراین، مقاومت این روغن نسبت به حرارت متوسط قابل قبول است و می‌تواند به عنوان روغن پخت و پز مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین، سرخ کردن مواد غذایی در این روغن می‌تواند به حفظ و بهبود ارزش غذایی آنها کمک کند. البته، به شرط اینکه مدت سرخ کردن طولانی نباشد و شعله زیاد نباشد.

کلام آخر

متاسفانه در بازار "روغن زیتون" تقلب زیاد است. بنابراین، هنگام خرید، برچسب‌ها را به دقت بخوانید تا از واقعی بودن روغن مطمئن شوید. همچنین، بهتر است هنگام خرید، روغن زیتون فرا‌بکر را انتخاب کنید، چون کمتر پردازش می‌شود و طبیعتا محتوای آنتی اکسیدانی خود را بیشتر حفظ می‌کند.