نقش ویتامین E در سلامت بدن و مقابله با بیماری های مختلف

ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است و در بسیاری از مواد غذایی یافت می‌شود. محلول در چربی بودن بدان معنی است که بدن قادر است این ویتامین را ذخیره کرده، در مواقع لزوم از آن استفاده ‌کند. نقش اصلی این ویتامین در بدن نقش آنتی اکسیدانی آن است و وجود آن برای عملکرد مناسب بسیاری از اندامها لازم است.  خواص ویتامین ای E در سلامت بینایی، تولید مثل، مغز، پوست، و قلب و عروق به اثبات رسیده است و کمبود آن می‌تواند فرد را با مشکلات متعددی روبرو کند. در این مقاله مطالبی راجع به مکانیسم عمل ویتامین E، کمبود، فواید، مسمومیت، دوز پیشنهادی و منابع غذایی آن خواهید خواند.
 

خواص ویتامین ای E ، مکانیسم عمل

مهمترین نقش ویتامین E نقش آنتی اکسیدانی آن است. آنتی اکسیدانها ترکیباتی هستند که با رادیکالهای آزاد ایجاد شده در بدن مقابله می‌کنند و تولید آنها را در شرایط خاص کاهش می‌دهند. رادیکالهای آزاد در واقع اتمها یا مولکولهای ناپایداری هستند که در داخل و خارج بدن یافت می‌شوند و در اثر فعل و انفعالات طبیعی درون بدن یا در اثر مواجهه با عوامل مخرب محیطی تولید می‌گردند. وقتی سلولها با رادیکالهای آزاد مواجه می‌شوند در آنها روندی مشابه اکسیداسیون اتفاق می‌افتد. اکسیداسیون به سلولهای سالم آسیب رسانده، باعث ضعف، تجزیه، و کوتاه شدن عمر آنها می‌شود که نتیجه آن ایجاد پیری و بیماری است. ویتامین  E به دلیل نقش آنتی اکسیدانی خود می‌تواند بدن را در مقابل رادیکالهای آزاد ناشی از آلوده کننده هایی مانند دود، سیگار، تشعشعات و اشعه ماورا بنفش محافظت کند و سلولهای آسیب دیده آن را ترمیم کند.



 

منابع دریافت ویتامین E و میزان پیشنهادی

 
منابع غذایی
ویتامین E در روغنهای گیاهی (روغن جوانه گندم، آفتابگردان، گلرنگ، و سویا)، مغزها (بادام، بادام زمینی، گردو)، دانه ها (دانه آفتابگردان)، میوه ها و سبزیجات (چغندر، اسفناج، کدو تنبل، فلفل دلمه ای قرمز، مارچوبه، انبه، آووکادو)، کره بادام زمینی، غلات، گوشت، مرغ، تخم مرغ، و میوه ها یافت می‌شود.
 



مکملها
مکملهای خوراکی ویتامین E به صورت کپسول یا قطره،  به دو فرم طبیعی (d-alpha-tocopherol) و مصنوعی (dl-alpha-tocopherol) در بازار موجودند و چون فرم طبیعی کمی فعالتر است، مقدار توصیه شده آن کمتر از فرم مصنوعی است. نوعی ویتامین E (استات ویتامین E ) در فرمهای بخار دهنده یافت می‌شود. استفاده از این محصولات بخار کننده با آسیب جدی ریه در ارتباط است.
 



مقدار توصیه شده
مقدار توصیه شده روزانه (RDA) برای سنین 14 سال به بالا 15 میلیگرم (معادل 22 واحد بین المللی) است. این میزان برای زنان باردار و شیرده کمی بیشتر (19 میلیگرم یا 28 واحد بین المللی) است.
 

خواص ویتامین ای E، مقابله با بیماریها

 

1- خواص ویتامین ای E برای بیماریهای قلبی

مصرف مکمل ویتامین E به میزان 400 واحد بین المللی (IU) برای دو سال توانسته خطر مرگ ناشی از بیماریهای قلبی را به میزان 20 تا 40٪  کاهش دهد. اما همه مطالعات این را تایید نکرده اند و حتی در بعضی دیده شده که مصرف این مکملها مخصوصا در زنان، آنان را در معرض خطر ایجاد لخته خون جدی در پاها و ریه ها قرار می‌دهد. به این دلیل گفته می‌شود که شاید مزایای ویتامین E بیشتر شامل حال افراد سالم، یا زیرگروههای خاص جمعیت عمومی (مانند مبتلایان به دیابت نوع 2 با استعداد ژنتیکی برای استرس اکسیداتیو) باشد.



 

2- خواص ویتامین ای E برای سرطان

نقش محافظتی ویتامین E موجود در غذا یا مکملها در برابر سرطان به اثبات نرسیده است. اما در برخی مطالعات، مصرف مکملهای ویتامین E به همراه سلنیوم توانسته خطر ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته را در افراد سیگاری کاهش دهد.
 

3- ویتامین E برای سلامتی پوست و به تعویق انداختن پیری

برخی از مزایای دیگری که به ویتامین E نسبت داده می‌شود شامل حفظ رطوبت پوست، التیام زخم، پیشگیری از سرطان پوست، کاهش خارش پوست و تسکین اگزما، پسوریازیس، جلوگیری یا به حداقل رساندن ظاهر زخم، پیشگیری یا درمان خطوط و چروک های ظریف (حتی لقب ویتامین ضدپیری هم به ویتامین ای داده شده است)، و پیشگیری از آفتاب سوختگی است.



 

4- خواص ویتامین ای E برای AMD

ویتامین E در ترکیب با ویتامین C ، بتاکاروتن و روی، می‌تواند در برابر پیشرفت دژنراسیون ماکولای وابسته به سن (AMD) ، و نه آب مروارید، محافظت ایجاد کند. البته نتایج مطالعات هنوز قطعی نیست.



 

5- عملکرد شناختی و بیماریهای نورودژنراتیو

دانشمندان پیوسته در تلاش برای یافتن علت بیماریهای نورودژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماریهای مغز و سیستم عصبی هستند و بر نقش رادیکال های آزاد در ایجاد این بیماریها متمرکز شده اند:
 

6- خواص ویتامین ای E برای آلزایمر

مکملهای ویتامین E با دوز بالا، یا در ترکیب با ویتامین C ، با بهبود جزئی در عملکرد شناختی، یا کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل همراه هستند و توانسته اند پیشرفت بیماری آلزایمر را در موارد خفیف تا متوسط به تأخیر بیندازند.



 

7- خواص ویتامین ای E برای بیماری پارکینسون

دریافت ویتامین E از رژیم غذایی (و نه از مکملها)، با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون همراه بوده است. به نظر می‌رسد که غذاهای غنی از ویتامین E  حاوی مواد مغذی دیگری باشند که از بدن دربرابر بیماری پارکینسون محافظت می‌کنند.
 

8- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)

در افرادی که به طور منظم از مکملهای ویتامین E استفاده کرده اند، خطر مرگ ناشی از ALS کمتر از افرادی است که هرگز از این مکملها استفاده نکرده اند. گفته می‌شود که در این بیماری ویتامین E به جای درمان می‌تواند برای پیشگیری مفید باشد.
 

9- سایر شرایط و بیماریها

خواص ویتامین ای E در بهبود علائم کبد چرب غیر الکلی، پره اکلامپسی، جلوگیری از بیماری عروق کرونر قلب، عملکرد سیستم ایمنی، پیشگیری از التهاب، تسکین دردهای قاعدگی، خونریزی داخل جمجمه در نوزادان نارس، ناباروری مردان و سلامت چشم نیز در تحقیقات متعددی بررسی شده و نتایج متنوع بوده است.
 

علائم کمبود

ویتامین E در انواع مواد غذایی و مکملها یافت می‌شود و کمبود آن نادر است. کمبود آن ممکن است در اختلالات گوارشی یا وجود نقص در جذب چربی (مانند پانکراتیت، فیبروز کیستیک، بیماری سلیاک) ایجاد شود. علائم رایج کمبود عبارتند از:

• رتینوپاتی (آسیب به شبکیه چشم)
• نوروپاتی محیطی (آسیب اعصاب محیطی، معمولاً در دستها یا پاها)
• آتاکسی (از دست دادن کنترل حرکات بدن)
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن

 

مسمومیت و عوارض

مصرف زیاد ویتامین E در رژیم غذایی به طور کلی بی‌خطر تلقی می‌شود. اما زیاده روی در مصرف مکملهای آن (بیشتر از 1000 واحد بین المللی در روز) می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند که شامل موارد زیر است: 

• حالت تهوع، اسهال، گرفتگی روده
• خستگی و ضعف
• سردرد، تاری دید
• بثورات پوستی، کبودی
• افزایش خطر سکته مغزی خونریزی دهنده
• اختلال عملکرد غدد جنسی
• افزایش غلظت کراتین در ادرار (کراتینوری)

 


 

موارد احتیاط

مصرف مکملهای ویتامین E در موارد زیر باید تحت نظر پزشک و در میزان توصیه شده انجام شود:

• بارداری

• اختلالات خونریزی
• وجود سابقه بیماری قلبی
• دیابت
• سرطان های سر و گردن
• پوکی استخوان
• سابقه سکته مغزی
• قبل از عمل جراحی

 

تداخل دارویی

ویتامین E می‌تواند با داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• داروهای شیمی درمانی
• داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت
• امپرازول و داروهای دارای مکانیسم عمل مشابه
• استاتین و نیاسین
• ویتامین K

 مطالعه مطالب بیشتر:

 تغذیه مناسب برای سلامت پوست و مو
 4 اصل مهم در کاهش وزن اصولی و بدون بازگشت
 رژیم آنلاین دکتر مرادی