رژیم غذایی ماکروبیوتیک
ماکروبیوتیک در واقع نوعی فلسفه زندگی است که به منظور ایجاد تعادل در سلامت جسمی و روحی، مفاهیم معنویت بودایی و برخی اصول رژیم غذایی را با هم ترکیب کرده است. طرفداران رژیم غذایی ماکروبیوتیک بر این باورند که چون هدف این رژیم غذایی اجتناب از خوردن غذاهای حاوی سموم است، می‌تواند بسیاری از بیماریهای جدی را درمان کند. فلسفه ماکروبیوتیک در دهه 1960 به غرب وارد شد و علاقه به آن در دهه 1980 پس از نوشتن کتابی توسط پزشک آنتونی ساتیلارو (
Anthony Sattilaro) و اشاره به تاثیر این رژیم در درمان سرطان پروستات، افزایش یافت. پایه اصلی رژیم ماکروبیوتیک استفاده از غلات کامل، سبزیجات، لوبیا و پرهیز از مصرف گوشت و لبنیات و بسیاری مواد دیگر است. اگرچه گروهی معتقدند که این رژیم می‌تواند برای سرطان و بعضی دیگر از بیماریها نقش پیشگیرانه یا درمان کننده داشته باشد، اما شواهد علمی کافی برای اثبات آن وجود ندارد.
طرفداران رژیم ماکروبیوتیک معتقدند که اجتناب از خوردن غذاهای حاوی سموم در این رژیم، آن را برای درمان بیماریها مناسب می‌کند
ویژگیهای رژیم غذایی ماکروبیوتیک
اصول کلی
اگرچه رژیم غذایی ماکروبیوتیک شباهت زیادی به رژیم گیاهخواری دارد، اما الزاما هیچ فلسفه اساسی گیاهخواری در مفهوم آن وجود ندارد. بعلاوه، همه میوه‌ها و سبزیجات نیز در این رژیم قابل قبول تلقی نمی‌شوند. نسخه‌های اولیه رژیم ماکروبیوتیک شامل گوشت نمی‌شد، اما در نسخه‌های جدید آن خوردن بعضی انواع گوشت نظیر ماهی تازه مجاز است. رژیم غذایی ماکروبیوتیک بر غذاهای طبیعی و ارگانیک متمرکز بوده، بر حذف کامل مواد شیمیایی و مصنوعی هم در رژیم غذایی، و هم در محصولات بهداشت شخصی و کلیه محصولاتی که در خانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، تاکید می‌ورزد. در رژیم ماکروبیوتیک همچنین استفاده از محصولات محلی توصیه می‌شود و مصرف سبزیجات و میوه‌هایی که در محل زندگی فرد رشد نمی‌کنند، توصیه نمی‌شود. پیروان رژیم ماکروبیوتیک باید به طور منظم، مایندفول (با ذهن آگاهی) و بدون توجه به عوامل حواس‌پرتی مانند تلویزیون غذا بخورند، غذا را آنقدر بجوند تا در دهان مایع شود، به بدن خود گوش دهند، فعال بمانند، به طور منظم ورزش کنند، و چشم انداز ذهنی مثبت خود را حفظ کنند. همچنین نوشیدن آب و مایعات مجاز مانند بعضی از دمنوشهای گیاهی فقط هنگامی توصیه می‌شود که فرد احساس تشنگی کند.
آشپزی و خرید در آشپزی ماکروبیوتیک غذاها بیشتر پخته، کبابی یا بخارپز می‌شوند. پخت و پز با برق یا مایکروویو توصیه نمی‌شود. از قابلمه‌ها، ماهیتابه‌ها و ظروف ساخته شده از مواد طبیعی مانند شیشه، چوب طبیعی و تصفیه نشده، فولاد ضد زنگ، مینا و سرامیک استفاده می‌شود و پلاستیک از آشپزخانه حذف می‌شود. به طور کلی پخت و پز ماکروبیوتیک باید یک تجربه آرام و آرامش بخش باشد.
غذاهای مجاز 
غذاهای مجاز بسته به فرد کمی متفاوت است و بر اساس عواملی مانند مشکلات بهداشتی موجود، جنسیت، سن، و موقعیت جغرافیایی محل زندگی تعیین می‌شود. حدود 40 تا 60 درصد رژیم غذایی روزانه باید شامل غلات کامل و ارگانیک از قبیل برنج قهوه‌ای، جو، ارزن، بلغور گندم، گندم سیاه، کینوآ و ذرت باشد. غلات کامل بر انواع فراوری شده مانند ماکارونی و نان ارجحیت دارند. سبزیجات محلی 20 تا 30 درصد از کل دریافتی روزانه را تشکیل می‌دهند و می‌توانند شامل کلم‌ها، پیاز، هویج، و تربچه باشند. 5 تا 10 درصد به لوبیا و محصولات لوبیایی مانند توفو، میسو، تمپه، و سبزیجات دریایی مانند جلبک دریایی و آگار اختصاص دارد. همچنین می‌توان ماهی و غذاهای دریایی تازه، میوه‌های محلی، ترشی و آجیل را چند بار در هفته مصرف کرد.
روزانه حدود 40 تا 60 درصد رژیم غذایی ماکروبیوتیک از غلات کامل و ارگانیک تامین می‌شود
غذاهای غیر مجاز 
رژیم غذایی ماکروبیوتیک مصرف لبنیات، تخم مرغ، گوشت طیور، غذاهای فرآوری شده، قندهای تصفیه شده، گوشت قرمز، میوه‌های گرمسیری مانند انبه و آناناس، آب میوه و سبزیجاتی مانند مارچوبه، بادمجان، اسفناج، گوجه‌فرنگی و کدو سبز، سیب زمینی، فلفل، چغندر، و آووکادو را توصیه نمی‌کند. همچنین مصرف نوشیدنیهای الکلی، قهوه و نوشیدنیهای کافئین‌دار، و هر چیزی که بسیار تصفیه شده و فرآوری شده است مانند نان سفید، کیک و کلوچه‌های فروشگاهی در آن منع می‌شود. مصرف مواد زیر نیز در این رژیم ممنوع است:
- هر غذایی که دارای مواد مصنوعی باشد
- نوشابه‌های گازدار، رژیمی یا معمولی
- قند و شکر و محصولات حاوی آنها
- وانیل
- غذاهای گرم و تند
- ادویه‌جاتی مانند سیر و پونه کوهی
سایر غذاها در رژیم غذایی ماکروبیوتیک بعضی از غذاها مانند دانه‌ها، آجیل، خیار، کرفس و کاهو را را می‌توان گهگاه یا چند بار در هفته، و تخم مرغ و طیور را به ندرت، یا فقط چند بار در ماه مصرف نمود. بعلاوه، دستورالعملهای زیر مورد تاکید است:
- (حتی الامکان) انتخاب غذاهای ارگانیک
- عدم استفاده از مکملهای ویتامین و مواد معدنی
- انتخاب غذا بر اساس محل زندگی
آیا رژیم غذایی ماکروبیوتیک موثر و مفید است؟
شواهد علمی نشان نمی‌دهند که رژیم غذایی ماکروبیوتیک بتواند بیماری خاصی را درمان کند. با این حال، پیروی از آن به عنوان یک درمان مکمل می‌تواند دارای مزایایی برای سلامتی باشد. مثلا از آنجا که رژیم ماکروبیوتیک عمدتا گیاهی است و چربیهای حیوانی را تا حد زیادی محدود می‌کند، می‌تواند جهت پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی، بالا بودن کلسترول خون و بعضی سرطانها (که مرتبط با مصرف زیاد چربی هستند) مفید باشد. همچنین، تأکید آن بر سبزیجات باعث بالا بودن فیتواستروژن‌ها می‌شود که می‌تواند با کاهش سطح استروژن در گردش خون در برخی از زنان، و کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در آنان همراه باشد. از آنجا که رژیم ماکروبیوتیک غذاهای شیرین و نوشابه را به طور کامل حذف می‌کند، ممکن است برای برخی افراد مبتلا به دیابت مفید باشد، همانطور که مطالعه ای در سال 2014 بر مفید‌تر بودن رژیم غذایی ماکروبیوتیک نسبت به رژیم غذایی استاندارد در بیماران دیابتی صحه گذاشته است.
آیا رژیم غذایی ماکروبیوتیک عوارضی هم دارد؟
اگرچه برخی ممکن است بتوانند نیازهای غذایی خود را در این رژیم برآورده کنند، اما انجام این کار دشوار است. این رژیم بسیاری از غذاهای سالم را محدود می‌کند و اگر به درستی برنامه‌ریزی نشده باشد نگرانی‌های زیادی مانند عدم دریافت کالری، پروتئین، ویتامین
D، ویتامین
B12 ، آهن و کلسیم کافی، و همچنین کم آبی بدن در مورد آن وجود دارد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که رژیم ماکروبیوتیک به ویژه در کودکان می‌تواند منجر به تغذیه نامناسب شود و آنان را با مشکلاتی از قبیل تاخیر رشد، از بین رفتن چربیها و ماهیچه‌ها، و کند شدن رشد حرکتی روبرو کند. در یک مطالعه، نوجوانانی که در اوایل کودکی از این رژیم استفاده کرده بودند تراکم معدنی استخوان کمتری نسبت به سایرین داشتند.
کلام آخر
قبل از شروع رژیم غذایی ماکروبیوتیک، بهتر است با یک
متخصص تغذیه مشورت کنید و هرگز از آن به عنوان جایگزینی برای درمانهای سنتی پزشکی استفاده نکنید. بعلاوه، پیروی از این رژیم توسط کودکان یا زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود.
اقدام به پیروی از رژیم غذایی ماکروبیوتیک باید عالمانه و با تایید نظر
متخصص تغذیه باشد
